L'orientaziun professiunala vegn instruida prioritarmain en il 3. ciclus. Decisiuns preliminaras vegnan dentant prendidas gia en il 2. ciclus (p.ex. gimnasi). Vi da cumpetenzas per l'orientaziun professiunala e vi da temas dal mund da professiun e da lavur vegni gia lavurà a partir dal 1. ciclus en il champ natira, uman e societad (vesair il champ natira, uman e societad, p.ex. champ da cumpetenza 6).
Las cumpetenzas dal modul orientaziun professiunala vegnan tematisadas da quella persuna d'instrucziun che accumpogna en scola ils giuvenils en il process da furmaziun e da tscherna da professiun. La persuna d'instrucziun coordinescha il process da furmaziun e da tscherna da professiun e prenda l'iniziativa per collavurar cun las persunas responsablas per l'educaziun sco era cun persunas dal fatg entaifer ed ordaifer la scola, en spezial cun la cussegliaziun da professiun e da carriera. La persuna d'instrucziun surpiglia ina tenuta d'accumpagnament e sustegn. Quai vul dir ch'ella
- cusseglia ils giuvenils en lur process individual;
- promova l'agen svilup, uschia che decisiuns independentas daventan pussaivlas;
- porscha situaziuns d'experientscha ed agids da decisiun;
- tematisescha intschertezzas;
- mussa alternativas;
- resguarda las differentas pretensiuns dal stgalim secundar II;
- e trametta eventualmain ils giuvenils tar persunas dal fatg (p.ex. management da cas furmaziun professiunala).
I vegn recumandà da surdar a la persuna d'instrucziun da classa la responsabladad per l'orientaziun professiunala en scola. Ella enconuscha per regla il meglier las scolaras ed ils scolars e sa perquai sustegnair els a moda individuala e professiunala durant questa fasa pretensiusa.
Il pli fitg profitan ils giuvenils da l'instrucziun, sch'i gartegia d'als laschar far experientschas che pledentan tant l'intellect sco era ils sentiments ed ils senns (inspecziuns, discurs cun glieud da professiun, fufragnadi e.u.v.). En cooperaziun cun partenaris entaifer ed ordaifer la scola survegnan els sustegn per ils emprims pass da lur carriera professiunala.
L'orientaziun professiunala premetta la voluntad realistica da determinar sasez. Activitads dals giuvenils en scola ed ordaifer la scola che promovan la cumpetenza da tscherna da professiun ston vegnir sustegnidas. L'orientaziun professiunala presta uschia ina contribuziun, per ch'ils giuvenils s'acquistian tenutas da lavur ed abilitads che permettan ad els da satisfar a las pretensiuns respectivas dal mund da furmaziun, da professiun e da lavur, sco abilitad da supportar squitsch, prontezza da furnir prestaziuns, flexibilitad, punctualitad, quità e creativitad.
En l'orientaziun professiunala ston ins partir dal stadi da svilup persunal actual da las scolaras e dals scolars. La persuna d'instrucziun resguarda il stil d'emprender, il tempo d'emprender, la prontezza d'emprender e l'interess d'emprender da las scolaras e dals scolars. Ella applitgescha metodas individualisantas, sco per exempel portfolios, plans da promoziun u contracts d'emprender.
Sco en ils auters roms ha era il svilup da las cumpetenzas en orientaziun professiunala in decurs cumplex: Ils pass d'emprender èn individuals ed il process d'emprender n'è savens betg linear.
Cumpetenzas transversalas vegnan acquistadas durant l'entir temp da la scola populara ed en tut ils roms. Questas cumpetenzas èn da gronda impurtanza per midar cun success al stgalim secundar II e ston vegnir promovidas correspundentamain era en orientaziun professiunala. Latiers tutgan cumpetenzas sco identifitgar e nizzegiar l'agen profil da persunalitad u percepir e savair ir enturn cun difficultads en il process da furmaziun e da tscherna da professiun. (Guardar era Basas, chapitel Cumpetenzas transversalas.)
En il process da furmaziun e da tscherna da professiun duain las scolaras ed ils scolars vegnir giuditgads a moda formativa.
Per las scolaras ed ils scolars èsi indispensabel da manar ina documentaziun (p.ex. portfolio) durant il process e da far in'evaluaziun finala. Per l'ina, perquai ch'i ston vegnir liquidadas diversas incumbensas e perquai che differentas instituziuns èn participadas al process - per l'autra sco agid d'orientaziun per ils giuvenils sezs e per las persunas che accumpognan la tscherna da professiun.
En il process da furmaziun e da tscherna da professiun, che dura plirs onns, ston vegnir resguardadas spezialmain la garanzia e la conferma dal success. Quai permetta da mussar tge che las scolaras ed ils scolars han cuntanschì e tge progress individuals ch'els han fatg. Uschia sustegnan las persunas d'instrucziun in svilup constructiv e gidan las scolaras ed ils scolars ad ir enturn meglier cun circumstanzas da vita engrevgiantas e cun sconfittas en la tscherna da professiun (resilienza).
